اکنون مدتی است که شاهدیم برخی شرکت ها نام تجاری کالاها و خدمات خود را بر روی دیگر محصولات خود نیز می گذارند و یا حتی محصولی کاملاً متفاوت در گروه کاری کاملاً متفاوت را با نام های یکسانی روانه بازار می کنند (در تبلیغات فراوان دیده اید) که این کار البته دو دلیل دارد، دلیل اول که عمومیت بیشتری دارد موفقیت محصول اول با نام تجاری اول برای آن محصول است که چون در بازار گل کرده حالا تولیدکننده به فکر آن می افتد که محصولات مشابه یا غیرمشابهی را با همان نام تولید کند.
دلیل دوم که از اولی بدتر است این است که برخی به یک نام دلبسته می شوند و دوست دارند اسم مورد علاقه خود را بر روی هر محصولی بگذارند (از مسواک بگیر تا برس حمام!) حالا این اسم می خواهد اسم نامزد تولیدکننده و یا اسم کوچکش. فرض کنید از فردا نام روزنامه را بگذارند روزنامه «بابک فردا» و هر ستون آن را به شکلی با بابک ترکیب کنند. مثلاً «گزارش بابک»، «خبر بابک»، «اصناف بابک»، «حوادث بابک»، «سیاست بابک»، «اقتصاد بابک»، «اندیشه بابک» و...
//////////////////////////
نوشته اند شاه عباس یک روز که جمعی از رجال کشور در مجلسی مهمان وی بودند، دستور داد تا همه سر قلیان ها را با پهن خشک و کوبیده اسب، چاق کنند و برای سرداران و رجالی که قلیان می کشیدند به مجلس آورند.سپس رو به ایشان کرد و گفت: «ببینید این تنباکو چگونه است (او نام تنباکوی همدان را به جای پهن به کار برد) آن را وزیر همدان برای من فرستاده و گفته که بهترین تنباکوی دنیاست».همه کشیدند و تعریف کردند و به سلیقه وزیر همدان آفرین گفتند.آنگاه شاه عباس رو به قورچی باشی (رئیس قراولان) کرد و گفت: «خواهش دارم عقیده خود را آزادانه بگویی».قورچی باشی گفت: «به سر مقدس که از هزار گل خوشبوتر است».حاکم نظری به تحقیر به او افکند و گفت: «مرده شوی چیزی را ببرد که نمی توان آن را از پهن تشخیص داد».
//////////////////
حتی اگر فکر می کنید که می دانید نامگذاری تجاری چیست، برای تفریح هم که شده بیایید به گذشته برگردیم تا ریشه استفاده از این واژه را بیابیم. بله دوستان ما در مورد گاوچران ها و گله های گاو صحبت می کنیم؛ گاوچرانانی که در دشت ها باید وسیله داغ زنی خود را سرخ می کردند و سپس آن را بر پشت گاوها می چسباندند که امضا آنان بود، خواه می خواست یک ضربدر، یک دایره و یا چیز دیگری باشد چرا؟
برای اینکه در مورد مالکیت آنان نباید سوء تفاهم پیش آید. طی سال ها این نام ها به عنوان تعیین کنندگان هویت، نه تنها برای صاحبان بلکه برای خریداران نیز عمل می کردند.
خریداران دریافته بودند که هرگاه گاوی را با علامت دایره و ضربدر بخرند چاق خواهد شد.علامتی با دو خط، معرف گاو استخوانی و لاغر بود. دلیل اصلی برای آفریدن یک نام تجاری آن است که مصرف کنندگان را وادارید تا تعدادی از صفات و کیفیت های مورد نظر را با محصول خاص شما برابر بدانند.اگر دوره گردی خیابانی بودید که میوه و سبزیجات می فروختید، باید هر روز به گوشه ای می رفتید و محصولات خود را به مخاطبان جدیدی عرضه می کردید. با این عمل شما در معرض تعداد بیشتری از مردم، در مقایسه با اینکه کنار خیابان در گوشه ای می ایستادید، قرار می گرفتید. ولی به زودی درمی یافتند که این عمل فاقد کارایی است، زیرا هر روز باید توجه عده ای را جلب می کردید که هرگز شما را قبلاً ندیده بودند و آنان را قانع می کردید که اجناس شما را امتحان کنند.به این ترتیب هرگز نمی توانستید پس ماندی در ذهن آنان، به عنوان یک سرقفلی ایجاد کنید اما با انتخاب یک نام تجاری مناسب و به کارگیری صداقت می توان این سرقفلی ذهنی را ایجاد کرد.
/////////
سیاست مارک گذاری محصولات نه فقط برای تولیدکنندگان بلکه برای خرده فروشان و
مصرف کنندگان نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. برای خرده فروشان به این
دلیل اهمیت دارد که مشتریان، محصولات مورد نیاز خود را از فروشگاه هایی که
مارک دلخواه آنها عرضه می نمایند، خریداری می کنند. بعضی از خرده فروشان،
نام تجاری خاصی را انتخاب می کنند و بدین وسیله وفاداری بیشتر مشتریان خود
را به دست می آورند؛ مانند فروشگاه های زنجیره ای که با استفاده از نام
تجاری خود محصولات مصرفی را در نواحی مختلف تهران به فروش می رسانند. با
این حال مصرف کنندگان ممکن است بیشترین استفاده را از مارک گذاری محصولات
بکنند زیرا با تشخیص محصولات رقیب از طریق علائم تجاری، خرید خود را بهتر
انجام می دهند. آنها می توانند محصولاتی را که رضایتشان را جلب نکرده،
خریداری نکنند و به مارک هایی که رضایت آنها را فراهم کرده، وفادار بمانند.
